-Edebi zevk yaratmak için yazılır.
-Öznel anlatım vardır.
-Üslup kaygısı ön plandadır.
-Sanatsal metinlerin tek anlamı yoktur. Her okunuşta yeni anlamlar kazanır.
-Kurmaca gerçeklik vardır.
-Sözcükler gerçek anlamının yanısıra yan ve mecaz anlamlarıyla da kullanılır.
-Sanatsal metinlerde ileti metnin iç yapısına sindirilmiş okurun çıkaracağı tarzdadır. Ayrıca ileti tek anlamlılıktan uzak ilişkiler bütünüdür.
-Öyküleme, betimleme, kişileştirme, benzetme, abartma ve çeşitli anlatımlardan yararlanır.
-Sanatsal metinlerin malzemesi dildir.
-İnsalar arasında meydana gelen olayları hayvanlar, bitkiler ya da cansız varlıklar arasında geçiyormuş gibi göstererek bu yolla insanlara ahlak ve ibret dersi vermek isteyen bir çeşit masaldır.
-Teşhis ve intak sanatları üzerine kurulmuştur.
-Fabıllar nazım ve nesir biçiminde olurlar.
-Fabıllar insan belleğinde çok kolay saklanabilen ve gerektiğinde ortaya çıkabilen özelliklere sahip olduğu için sözlü gelenek içinde yaşatılabilmektedir.
-Fabıl kurgusu: olay, konuşma, davranma, karşılık verme, sonuç.
-Okurlar çoğu zaman verilen dersin ne olduğunu anlamakta zorluk çekmezler. Çünkü bu ders eserin bir yerinde, çoğu defa sonunda, bir atasözü ya da özdeyiş biçiminde açıkça belirtilir.
MASALIN ÖZELLİKLERİ
-Masal söyleyeni belli olmayan, olayları bilinmeyen zamanda ve mekanda geçen gerçek olaylar yanında doğaüstü olaylara da yer veren kendine özgür anlatım biçimi olan kurma metindir.
-Bir milletin kültürel özelliklerini içinde barındırır ve kuşaktan kuşağa taşır.
-İyi-kötü, haklı-haksız karşılaştırması ve çatışması vardır.
-Dinleyici inandırmak gibi iddaası yoktur.
-Masallarda genellikle bir eğitim amacı vardır. Bu yönüyle öğretici bir nitelik taşırlar.
-Masallar genelde nesir halindedir. İçerisinde montum parçaların olduğu masallarda vardır.
-Masalların dili yalındır. Dili, ait olduğu yörenin ağız özelliklerini yansıtırlar.
-Masallar 3 Bölüme ayrılır.
1)GİRİŞ: Bütünüyle kelime oyunlarında, dinleyicinin ilgisini masala çekmek için bir araya getirilmiş sözlerden oluşur. (Tekerleme)
2)GELİŞME: Masal olaylarının anlatıldığı bölümdür. Serim, düğüm, çözüm bölümleri vardır.
3)SONUÇ: İyiler öne çıkarılır. Kötüler cezalandırılır. Mutlu sonla biter. Başlangıçtaki gibi terleme vardır.
-Masallar üzerine yapılan çalışmalar. ESERLER:
Zaman zaman içinde
Az gittik uz gittik | Pertev Naili Boratav
-Gümüşhane Masalları | Saim Sakaoğlu
-Elazığ Masalları | Umay Güney
-Altın Işık | Ziya Gökalp
-Keloğlan Masalları | Naki Tezel
-Binbir Gece Masalları | Arap
-Pança Tantra | Hint
-Andersen Masalları | Danimarka
-La Fontaine
-Eisapes
HİKAYELERİN ÖZELLİKLERİ:
-Yaşanmış ya da yaşanabilecek şekilde tasarlanmış olayları kişilere bağlı olarak belli yer ve zaman içinde anlatan türe hikaye denir.
-Hikaye de ele alınan olaylar kısa işlenir. Gereksiz ayrıntıya girilmez. İnsan yaşamının sadece bir yönü üzerinde durulur.
-Hikayelerin yapısal unsruları: Olay, Kişiler, Mekan, Zaman, Dil ve Anlatım'dır.
-16.yy'dan itibaren görülmeye başlanan, belli bir olay üzerine kurulan, destan ve roman arasındaki geçiş döneminde ortaya çıkan anonim eserlerdir.
-Nazım, nesir karşılıktır. Olaylar nesirle duygular nazımla anlatılır.
-Olaylar belirsiz yer ve zamanda geçer.
-Olağanüstü özellikler görülür.
-Bu tarz öykülerde olaylar girişi, gelişme, sonuç bölümleri içinde aktarılır.
-Olay öyküsü kişi, zaman ve mekana bağlıdır.
-Doğal çevre anlatılırken gözlemlerden yararlanılır.
-Yazar önce gerilimi anlatır, sonra çarpıcı bir sonla çözüm bölümünde olayları açıklağa kavuşturur.
-Türk edebiyatında bu tarz öykücülüğün en büyüktemsilcisi Ömer Syefettindir. Ayrıca Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Sabahattin Ali gibi yazılarda bu tür öyküler yazmışlardır.
-Halk hikayesi döneminin sosyla yapısını, kültürel özelliklerini yansıtır.
Aşk: Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin
Kahramanlık: Köroğlu
Dini-Tarihi: Danişmetn Gazi, Battal Gazi
Destani Halk Hikayeleri: Dede Korkut Hikayeleri
-Hikayede plan;
Serim: Hikayenin giriş bölümüdür. Bu bölümde olayın geçtiği çevre, kişiler tanıtılarak ana olaya giriş yapılır.
Düğüm: Hikayenin bütün yönleriyle anlatıldığı en geniş bölümdür.
Çözüm: Hikayenin sonuç bölümüdür.
ÇEHOV TARZI (DURUM) HİKAYE:
-Çehov tarzı hikayede hayatın doğal akışı içinde bir kesit alınır.
-Kahramanlar arasındaki karşılaşma ve çatışmalardan ziyade belli bir zaman diliminde insanların davranışları birbiriyle ilişkileri aktarılır.
-Hikayelerde giriş-gelişme-sonuç bölümleri yoktur.
-Hikayelerde merak öğesi ikinci plandadır.
-Gerçekler abartılmadan doğal haliyle anlatılır.
-Bu tür öykücülüğün Türk Edebiyatında en önemli temsilcileri: Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal
BİREYİ KONU ALAN HİKAYELER:
-Bir olayın, bir durumun, gözlem ve izlenimlerin birinci tekil kişi tarafından anlatıldığı hikayelerdir. Olayları, duygu ve düşünceleri bu bireyin bakışıyla görür ve tanırız.
-Olayların doğrudan birinci kişi ağzıyla anlatılması hikayeye gerçeklik konusu katar.
-Anlatıcı dış dünyayı olduğu gibi değil içinde bulunduğu ruhi duruma göre anlatılır.
-Hikayede bir tür olarak 1925'lerde ilk defa Batı'da görülen bu anlayışın en güçlü temsilcisi Fransız Kafka'dır. Bizdeki ilk temsilcisi Haldun Taner!dir.
HAZIRLAYAN: Halit Can Dündar
ÖĞRETMEN: Serkan Özkan
Teşekkürler, reklamlarınızada bastım :)
YanıtlaSilReklamlarımıza basarak emeğimiz karşılığında destek olduğunuzdan ötürü biz teşekkür ederiz.
Sil