Belgeler 2.Dönem 1.Yazılı

http://bilgistok.blogspot.com.tr/

DENİZ YOLU KONŞİMENTOSU      

Deniz yolu konşimentosu taşıtanın isteği üzerine gemi işletmecisinin veya onun yetkili acentesi tarafından düzenlenip taşıtana verilen, malın yüklendiğini ve belirlenen şekilde taşınıp varış yerinde alıcısına teslim edeceğini taahhüt eden bir belgedir. Aynı zamanda bu belge ile taşıyan, gönderenden eşyayı teslim aldığını kanıtlar.

Deniz yolu konşimentosunda aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:

·Taşıyıcının ad-soyad ve ticari bilgileri,

·Kaptan ve gemi hakkındaki tüm bilgileri,

·Yükletenin ve alıcının ad-soyad ,adres ve ticari ünvanları,

·Yükleme ve boşaltma limanına ait bilgiler,

·Malın cinsi,sayısı,ölçüsü,markası,

·Düzenlenme yeri-tarihi ve nüsha adeti,

·Genelde 3 orijinal olarak düzenlenir.

KONŞİMENTONUN İŞLEVİ

Bu konşimento üç önemli işlevi yerine getirir. Bunlar;

-Malların taşınmak üzere teslim alındığını gösterir,

-Yükleten ve taşıyıcı arasında yapılan ve malların gönderilene teslim edileceğini belirten bir navlun sözleşmesidir.

-Yükletilen malları temsil eden ve mallar üzerindeki mülkiyet hakkını ifade eden bir belgedir.

KONŞİMENTONUN HUKUKİ NİTELİĞİ      

Öncelikle konşimento; taşıyanın kendisine sevk için gönderilen eşyayı teslim aldığı hususundaki kabul ve tanıma beyanını içeren bir belgedir, Konşimentonun düzenlenmesiyle sefer sonunda yükün teslimine yönelik kişisel bir borç doğmaktadır.      

Konşimentoda yazılı malların teslimini isteyebilmek için mutlaka konşimentonun ibrazı ve bu hakkın devredilebilmesi için de mutlaka konşimentonun teslim edilmesi gerekir.

DENİZ KONŞİMENTOLARININ TÜRLERİ

Deniz yolu konşimentoları genellikle iki temel grupta incelenmektedir. Bunlar;

1.Devir yönünden konşimento türleri,

2.Yükleme durumuna göre denizyolu konşimentoları.

1.KONŞİMENTOLARIN DEVİR YÖNÜNDEN TÜRLERİ

• Nama yazılı konşimento,
• Emre yazılı konşimento,
• Hamiline yazılı konşimento.

Nama Yazılı Konşimento(Straight Bill of Lading)     

Nama yazılı konşimentolar, ciro yoluyla devredilmesi mümkün olmayan malın mülkiyet hakkı ile beraber devredilmesi ve teslim edilmesi yoluyla devri mümkün olan konşimento türüdür.

Taşınan mallar sadece konşimentoda adı yazılan muhataba teslim edilir ve başkasına ciro yoluyla teslim edilmesi söz konusu değildir.

Emre Yazılı Konşimento(Negotiable Bill of Lading)

Bu tip konşimentolar, konşimento kimin adına düzenlenmiş ise malların kendisine teslimini talep edebilir.

Hamiline Yazılı Konşimentolar(Bearer Bill of Lading)

Bu tür konşimentolar deniz ticaretinde çok nadir kullanılmaktadır. Nedeni oldukça riskli olmasıdır. Hamiline konşimentoyu elinde bulunduran taraf, taşımacı firmadan malların kendisine teslimini talep edebilir. Buda şirket için risk teşkil etmektedir.

YÜKLEME DURUMLARINA GÖRE DENİZ KONŞİMENTOLARI

1.Teslim Alındı(Tesellüm)Konşimentosu

Taşımak üzere alınan fakat henüz gemiye yüklenmemiş olan mallar için yükletenin talebi ile düzenlenen belgedir.

Tesellüm konşimentosuna malların ne zaman ve hangi gemiye yüklenmiş olduğuna dair bir kayıt düşüldüğü taktirde “yükleme konşimentosu” niteliği alır ve onun yerine geçer.

Kısacası tesellüm konşimentosu, taşınmak üzere teslim alınan ve henüz geminin bordasına konulmamış tük için düzenlenen bir belgedir. Yükün taşıyanın zilyetliğine geçmesi gerekir. Malın yüklemeden önce kaybolması ve hiç yükletilmemesi olasılığı da bulunmaktadır. Bundan dolayı tesellüm konşimentosunda malların alım-satım ve akreditif işlemleri risklidir.

2.Yükleme Konşimentosu

Yükün gemiye yüklenmesini izleyen süreçte düzenlenen konşimentodur. Yükün gemiye yüklendiği zaman taşımacı firma ya da onun acentesi tarafından düzenlenir.Yükün gemiye alınması üzerine yükletenin talebiyle, yükün alındığı sırada daha önceden verilmiş olan geçici makbuz veya tesellüm konşimentosunun geri verilmesi karşılığında düzenlenen bir belgedir.Aynı zamanda kaç örnek düzenlendiğinin de konşimento üzerinde gösterilmesi zorunludur.

Konşimento, taşıyanın tek taraflı yazılı beyanı olmakla ve imzasını içermekle beraber yükleten, taşıyanın talebi üzerine konşimentonun kendisi tarafından imzalanmış bir örneğini taşıyana vermek zorundadır.

ÖZELLİKLİ DENİZ KONŞİMENTOLARI

1.Temiz Konşimento(Clean Bill of Lading)

Mallarda veya ambalajlarında dış görünüş itibariyle gözle görülür bir hasar(kusur,yırtık,kırık,bozuk,çatlak vb.) olduğunu açıkça gösteren ek bir ibare ya da kayıt taşımayan konşimentolara denir.

2.Kirli Konşimento(Dirty Bill of Lading)

Taşıyıcı, mallarda veya ambalajlarında dış görünüş itibariyle gözle görülür bir hasar(kusur,yırtık,kırık,bozuk,çatlak vb.) tespit edildiği taktirde, bu durumu düzenleyeceği konşimentonun üzerine yazar. Böylece konşimentoya “kirli konşimento” denir.

3,Bayat Konşimento(Stale Bill of Lading)

Deniz konşimentosun da bulunabileceği vesaik, bankaya yasal bir vade içinde ibraz edilmelidir. Bu tarihten sonra getirilen vesaike “Geçkin veya Bayat Evrak(Rezervli Evrak)” denilir. Bu vesaik içinde yer alan konşimentoya ise “Geçkin(Bayat) Konşimento” adı verilir. Geçkin konşimento bankalar tarafından kabul edilmez. Bankalar tarafından bu tip belgeler üzerinde işlem yapmak, rezerv kaldırılmadıkça mümkün değildir.

4.Kısa Konşimento(Short Form Bill of Lading)

“Arkası Boş Konşimento” da denilen kısa konşimentoların özelliği, taşıma şartlarının konşimentonun sadece ön yüzünde kısaca gösterilmesi, taşıma sözleşmesinin metnini oluşturan maddelerin konşimentonun arkasında yer almamasıdır. Kısa konşimento, taşıma şartlarının sadece bir kısmını kapsadığı için diğer konşimentolardan farklıdır.

5.Düzenli Hat Konşimentosu(Liner Bill of Lading)

Aynı hat üzerinde tarifeli ve sürekli sefer yapan gemiler tarafından düzenlenir.Aynı hat üzerinde sefer yapan uluslararası taşıma firmaları, kendi aralarında bir birlik oluşturarak yükleme,boşaltma,navlun,istif vb. konularda ortak tarife belirlerler. Bu konşimentolar ciro edilemez.

6.Konteyner Konşimentosu(Container Bill of Lading)

Konteynerle taşınan mallar için kullanılan ve gemi şirketleri ya da acenteleri tarafından düzenlenen konşimentolara denir. Bu konşimentolar yükletenin beyanı üzerine düzenlenir. Bundan dolayı, taşıyıcının herhangi bir sorumluluğu yoktur.

7.Tek Konşimento(Through Bill of Lading)

Malların taşınması sırasında yapılacak aktarmaları kapsamak üzere hazırlanan konşimentoya denir. Bu konşimentoların düzenlenebilmesi için mutlaka deniz yolunun kullanılması gerekir.

DENİZ YOLU KONŞİMENTOSUNUN DÜZENLENMESİ

Taşıyan tarafından yükletenin isteği üzerine ve yükletenin isteği kadar örnek halinde düzenlenir. Yükletenin isteği halinde bu, taşıyan için bir zorunluluktur. Talebin bulunmaması halinde konşimento düzenlenmesi zorunluluğu yoktur. Konşimentonun düzenlenmesi için yükün teslim edilmiş veya yüklenmiş olması şarttır.

Konşimentoyu düzenlemeye yetkili ve yükümlü olan kişi taşıyandır. Kaptan veya donatanın bu hususta yetkili kılacağı herhangi bir temsilcide, konşimento düzenliyebilir.

KONŞİMENTONUN DÜZENLENEN NÜSHALARININ SAYISI

Tesellüm konşimentosunun iadesi mukabilinde yükletenin istediği kadar nüshada “yükleme konşimentosu” düzenler. Konşimentoların bütün nüshalarının aynı metinde olması ve her birinde kaç nüsha olarak tanzim edildiğinin gösterilmesi şarttır.

Konşimentolar birden fasla orijinal nüshalı olarak düzenlenebilir. Bunun amacı birinin yitirilmesi halinde diğerinin kullanılması imkanına sahip olmaktır. Yükletenin isteğine göre düzenlenen orijinal ve suret adetleri konşimentolarda kayıtlıdır. Düzenlenen tüm nüshalara tam takım(full set) denir. Konşimentonun kaç nüsha olarak düzenlendiğini göstermeyen nüshalar, ayrı ve bağımsız birer konşimento özelliği kazanır.

TAŞIMA BELGESİ HANGİ BİLGİLERİ İÇERİR?

·Konsinye(alıcı) adresi aynı formda gösterilir,

·Alıcının elleçleme işlemlerini yapan acentesinin adresi bu kolonda gösterilir,

·Taşıyıcının sorumluluğunun başladığı yer belirtilir,

·Malları taşıyan araç belirtilir,

·Araca yüklemenin yapıldığı yer belirtilir,

·Boşaltmanın yapılacağı liman belirtilir,

·Nihai varış yeri yazılır,

·İkinci bir araç söz konusu ise buraya yazılır,

·İkinci araçta malların indirileceği liman belirtilir,

·Varsa iki aracın son varış noktası yazılır,

·İşaret ve numaralar belirtilmelidir,

·Gümrük kapısında kullanılan mühür numarası yazılır.

HAVA YOLU KONŞİMENTOSU(AİR WAYBİLL-AWB)

Hava yolu konşimentosu, bir noktadan başka bir noktaya hava taşıması ile gönderilen kargoyu ve bu kargonun taşıyıcı, gönderici ve alıcısını, taşıma değerini, kargonun taşıma şeklini belirleyen, düzenleyen bir hava taşıma şeklidir. Aynı zamanda bir fatura ve sigorta poliçesidir.

Genellikle üç asıl, yedi kopyadan meydana gelmektedir. Bunlar;

-Birinci nüsha(yeşil): Hava taşıyıcısı için düzenlenir.

-İkinci nüsha(kırmızı): Alıcı için düzenlenir.

-Üçüncü nüsha(mavi): Gönderici için düzenlenir.

Her hava yolu konşimentosu onu düzenleyen hava yolu şirketinin seri numarası ve üç basamaklı kodu ile tanımlanmaktadır.

NOT(Ek olarak bilgilenmek isteyenler için):

İlk nüsha gönderici tarafından imzalanmalıdır. İkinci nüsha kargoyla birlikte gider, bu nüsha gönderici ve hava yolu taşıyıcısı tarafından imzalanır. Üçüncü nüsha taşıyıcı tarafından kargonun kabulünü takiben imzalanmalıdır. Bu nüsha teslimin kanıtıdır ve taşıma sözleşmesinin sonuçlandığı anlamını taşır.

HAVA YOLU KONŞİMENTOSUNUN NİTELİĞİ

Bu belgenin hazırlanış amacıyla temel özellik ve nitelikleri şunlardır;

-Kargo sözleşmesinin imzalandığının ve taşıma şartlarının taraflarca tanındığının kanıtıdır.

-Kargonun teslim alındığına dair bir ispat belgesidir.

-Konşimento, talimat belgesi olması niteliğinin sonucu olarak kargoya eşlik etme(refakat etme) özelliği bulunmaktadır.

Gönderici ile hava yolu taşıma şirketi arasında yapılan anlaşmasının geçerliliği, konşimentonun uygulamaya konulmasıyla başlar. Gönderici, taşıyıcıya teslim ettiği mallarla ilgili bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Taşıyıcı ise taşıma sırasında olabilecek hasar ve kayıplardan sorumludur.

HAVA YOLU KONŞİMENTOSUNUN İÇERİĞİ

• Konşimentonun numarası ile düzenlendiği gün ve yer,
• Hava taşıma şirketinin kod numarası,
• Gönderenin adı, soyadı veya varsa ticari unvanı ile adresi,
• Alıcının adı, soyadı veya varsa ticari unvanı ile adresi,
• Kargonun türü, miktarı, sayısı, ebatları ve ağırlığı,
• Kalkış, varış varsa aktarma yerleri,
• Taşıma ücreti ve ödeme şartları,

ANA KONŞİMENTO(Master Air Waybill-MAW)

Aynı uçak için gönderilecek konsolide edilmiş kargolar için hazırlanan konşimentodur. İhracatçılardan teslim alınan çeşitli kargoların tek bir sevkiyatta gönderildiği ve gönderici hanisinde lojistik firmaların belirtildiği belgedir.

ARA KONŞİMENTO(House Air Waybill-HAW)

Konsolidasyon yüklemelerde alıcı ve yükleyici adına hava taşıma senedidir. Hava yolu taşımacılığında  kargo acentesi lojistik firma tarafından düzenlenen, kargoların teslim alındığını gösteren sözleşme niteliğindedir. Tek başına bir sevk belgesi değildir. Taşıyıcının bir taşıma sorumluluğu vardır. Ara konşimento üzerinde en az iki kere Ana konşimento numarasının yazılması gerekir. Bu numara yazıldığı taktirde kargo acentesi veya lojistik firma taşıyıcıya karşı rücu hakkını kullanamaz.

KARAYOLU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ(CMR ROAD WAYBİLL)

Uluslararası alanda kara yolu taşıma işlemlerinde yasal dayanak CMR sözleşmesidir. Tüm ülkelerde ortak geçerliliği olan sözleşmedir. Kamyon konşimentosu da denilen bu belge kamyon veya tır ile yapılan uluslararası taşımacılıkta CMR gereğince düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir.

BELGENİN ÖZELLİKLERİ

Bu belgenin kullanılabilmesi için eşyanın taşıyıcıya teslim edildiği yer ile bunların gönderilene teslim edileceği yerin iki ayrı devletin sınırları içinde bulunması ve bu iki devletten en az birinin CMR’ ye taraf olması gerekir. Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Ciro edilemez.

CMR Anlaşmasına dahil ülkeler şunlardır: Avusturya, Almanya, 

Belçika, Bulgaristan, Cebelitarık, Çekoslavakya, Danimarka, Fransa, Finlandiya, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, İtalya, Lüksembourg, Yugoslavya, Kuzey İrlanda, Yunanistan, Portekiz, Norveç, Polonya.

TAŞIYICININ SORUMLULUKLARI

Gönderici, eşyaya gelecek zarar ve hasardan dolayı üstlenilecek ödemelerden taşıyıcıya karşı sorumludur. Ancak yükün kabulünde kusur taşıyıcı tarafından bilinmiyor ve bu hususta bir itiraz beyanında bulunulmamış ise bu hüküm geçersizdir.

GÖNDERİCİNİN SORUMLULUKLARI

Gönderici, gümrük evraklarını ve eşyanın taşınması için ihtiyaç duyduğu, diğer dökümanları taşıyıcıya vermek zorundadır. Gümrük evraklarının geçerliliği göndericinin sorumluluğundadır.

ORTAKLAŞA YAPILAN TAŞIMACILIKTA TARAFLARIN SORUMLULUĞU

Tek bir anlaşmayla düzenlenen taşıma, kara yolu taşıyıcıları tarafından ortaklaşa gerçekleşirse tüm taşımanın gerçekleşmesinden her bir taşıyıcı sorumludur. İkinci taşıyıcı ile gönderici arasında düzenlenen hamule senedi koşullarını kabul etmiş sayılır.

HAZIRLAYAN: AYTEKİN KÜÇÜKÖZEN

ÖĞRETMEN: MEHMET KAHRAMAN