Belgeler 2.Dönem 2.Yazılı

http://bilgistok.blogspot.com.tr/

KARAYOLU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ (CMR ROAD WAYBİLL)

Uluslararası alanda kara yolu taşıma işlemlerinde yasal dayanak CMR sözleşmesidir. Tüm ülkelerde ortak geçerliliği olan sözleşmedir. Kamyon konşimentosu (Truck bill of loading) da denilen bu belge kamyon veya tır ile yapılan uluslararası taşımacılıkta CMR gereğince düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir. Bu anlaşma kapsamında malla ilgili hasar, kayıp, zarar ve gecikmelerde gönderen-taşıyan-alıcı arasında sorumluluk ve yükümlülükleri belirten bir sözleşme yapılmaktadır.

BELGENİN ÖZELLİKLERİ

Bu belgenin kullanılabilmesi için eşyanın taşıyıcıya teslim edildiği yer ile bunların gönderilene teslim edileceği yerin iki ayrı devletin sınırları içinde bulunması ve bu iki devletten en az birinin CMR’ ye taraf olması gerekir.

Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcıya düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Ciro edilemez. Bu belge dört nüshada düzenlenir. 1.Kopya: Tarife Kontrolü, 2.Kopya: Gönderici (Mavi) 3.Kopya: Alıcı (Pembe) 4.Kopya: Taşıyıcı (Sarı) 

CMR Anlaşmasına dâhil ülkeler şunlardır:

Avusturya, Almanya, Belçika, Bulgaristan, Cebelitarık, Çekoslovakya, Danimarka, Fransa, Finlandiya, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Yugoslavya, Kuzey İrlanda, Yunanistan, Portekiz, Norveç, Polonya.

TAŞIYICININ SORUMLULUKLARI

Gönderici, eşyaya gelecek zarar ve hasardan dolayı üstlenilecek ödemelerden taşıyıcıya karşı sorumludur. Ancak yükün kabulünde kusur taşıyıcı tarafından açıkça biliniyor ve bu hususta bir itiraz beyanında bulunulmamış ise bu hüküm geçersizdir. Gönderici gümrük ve diğer formaliteler için gerekli olan belgeleri taşıyıcıya vermelidir.

GÖNDERİCİNİN SORUMLULUKLARI

Gönderici, gümrük evraklarını ve eşyanın taşınması için ihtiyaç duyduğu, diğer dokümanları taşıyıcıya vermek zorundadır. Gümrük evraklarının geçerliliği göndericinin sorumluluğundadır. Taraflar diğer hususlar için Hamule senedi de yapabilir. Hamule senedi: taşıma sözleşmesinin akdi, sözleşme koşulları, eşyanın taşıyıcı tarafından kabulü için aksi kanıtlanıncaya kadar kanıt belgesidir. Tehlikeli madde taşımacılığı yapılıyorsa gönderici eşyalara gerekli işaretleri koymakla yükümlüdür. Gönderici araç hareket etmeden taşımayı durdurursa sözleşmenin yarısını, yükleme ve boşaltma masraflarını öder. Eğer hareket ederken taşımayı durdurursa sözleşmenin tamamını ve yükleme boşaltma masraflarını öder.

ORTAKLAŞA YAPILAN TAŞIMALARDA TARAFLAR

Tek bir anlaşmayla düzenlenen taşıma, kara yolu taşıyıcıları tarafından ortaklaşa gerçekleşirse tüm taşımanın gerçekleşmesinden her bir taşıyıcı sorumludur. İkinci taşıyıcı ile gönderici arasında düzenlenen hamule senedi koşullarını kabul etmiş sayılır. Zarar ve hasardan dolayı tazminatı taşıyıcı ödemektedir. Bu bedelde eşyanın navlun bedelini aşmaz.

Taşıma Belgesinin İçerdiği Bilgiler:

-Göndericinin adı ve adresi
-Alıcının adı ve adresi
-Taşıyıcının adı ve adresi
-Taşıma belgesinin düzenleme yeri ve tarihi
-Eşyanın değer beyanı

Taşıyıcı göndericiden yükü teslim aldığı sırada şu hususlara dikkat etmelidir:

-Parça sayısı ve bunların üzerindeki marka ve numaralar bakımından hamule senedindeki beyanların doğruluğunu

-Yükün ve bunların görünüşteki durumunu

Teslimatta gecikme aşağıdaki durumlarda söz konusu olabilir:

-Eşya, taşıma sözleşmesinde belirtilen sürede teslim edilmişse,

-Sözleşmede böyle bir madde yoksa taşıma uygulamalarındaki makul süreyi aşıyorsa,

-Parçalı yüklerde konsolidasyon süresi basiretli bir taşıyıcıya gerekli süreyi aşıyorsa,

"Kararlaştırılan taşıma süresinin sona ermesini takip eden 30 gün içinde veya böyle bir süre yoksa taşıyıcının eşyayı teslim almasından sonra 60 gün içinde yükün teslim edilmemiş olması, eşyanın kaybolduğuna kesin kanıt oluşturur. Hak sahibi malları için tazminat açabilir. Mallar bulunduğunda 30 gün içinde hamule senedinde gösterilen ücreti ödemesi ve tazminatı geri ödemesi karşılığında malını alır. Mal için ödenecek tazminat eşyanın taşınmak üzere alındığı yer ve zamandaki kıymetine göre hesaplanır."

Tazminat şu miktarları aşamaz:

-Gönderilen malın tamamı hasara uğramış ise tamamı kaybolduğunda ödenmesi gereken miktar

-Gönderilen yükün bir kısmı hasara uğramış ise eksilen kısmı için ödenmesi gereken miktar

DEMİR YOLU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ

Taşıma Sözleşmesinin Tanımı:

Freight Forwarder (Taşıma işleri organizatörü-Lojistik firma) ile taşıyıcı arasında taşıma için yapılan anlaşmaya taşıma sözleşmesi denir. Taşıma sözleşmeleri taşıma belgesinin üzerinde yapılır.

HAMULU SENEDİ (CIM Rail Consigment Note):

Trenle taşımacılıkta kullanılan taşıma belgesi olup CIM (Malların demir yolu taşınmasına ilişkin uluslar arası taşıma) anlaşmasına tabii olarak düzenlenir. Ciro edilmez.

TAŞIMA BELGESİ ÇEŞİTLERİ:

1)Hamiline yazılı taşıma belgesi: Üzerinde yazılı istasyonlar arasında yolcu trenlerinde yolculuk hakkı veren belgedir. Bu belgeyi kim taşıyorsa eşya ve seyahat onun hakkıdır.

2)İsme yazılı taşıma belgesi: Bu senetler, alıcının gıyabında doldurulur ve taşıma belgesi olarak kabul edilir. Eşya varış noktasın da alıcısına teslimiyle biter. Alıcı bu belgeyi imzaladıktan sonra gönderici eşya üzerindeki hakkını kaybeder. 

İsme Yazılı Taşıma Belgeleri: Küçük hız, Büyük hız, Mesajeri, Bagaj, Kargo’dur.

TAŞIMA BELGESİNİN (CIM) KAPSAMI:

Taşıma belgesi ve ekleri Fransızca veya Almanca çevirisi ile çıkış ülkesinin resmi lisansında gönderici tarafından doldurulur. Eşya taşıma belgesinde, ilgili pozisyon numarasıyla sınıflandırma listesinde adı birlikte belirtilmelidir. Böyle bir ad yoksa ticaretteki adı yazılmalıdır. Özel tarife ön görülmüşse gönderici bunun uygulanmasını talep etmelidir. Her gönderici için taşıma belgesi düzenlenmesi gerekir. Gönderici çıkış garında doldurulmuş taşıma sözleşmesini sunmalıdır. Taşıma belgesi üzerine kaydedilen bilgilerin latin harfler ile yazıması gerekir.

CIM TAŞIMA BELGESİNDE ZORUNLU BİLGİLER:

-Varış garının adı

-Alıcının adı ve adresi

-Eşyanın cinsi

-Eşyanın miktarı

-Koli âdeti ve ambalaj durumu

-Vagonun numarası

TAŞIMA SÖZLEŞMESİNDE DEĞİŞİKLİKLER

1)Lojistik Firma Tarafından Yapılan Değişiklik:

Aşağıdaki konularda değişiklik yapılabilinir.

-Eşyanın çıkış garına geri çekilmesi

-Eşyanın yolda durdurulması

-Eşyanın tesliminin ertelenmesi

-Eşyanın taşıma belgesinde yazılı alıcıdan başka bir şahsa teslim edilmesi

-Eşyanın varış garının dışında başka bir garda teslim edilmesi

-Eşyanın gönderildiği gara geri gönderilmesi

Buradaki bilgiler bildiri aracılığı ile verilmesi gereklidir. Bu bildiri, çıkış garı aracılığıyla ve lojistik firma tarafından imzalanması gerekir.

2)Alıcı Ülkesindeki Lojistik Firma Tarafından Yapılan Değişiklik:

Lojistik firma varış ülkesindeki taşımaya ait masrafları üstlenmediği taşıma belgesine "Alıcı sonradan talimat vermeye yetkili değildir.” Kaydını koymadığında taşıma belgesi üzerinde aşağıdaki değişikleri yapabilir.

-Eşyanın yolda durdurulması

-Eşyanın tesliminin ertelenmesi

-Eşyanın taşıma belgesinde yazılı alıcının dışında bir şahsa teslimi

-Eşyanın taşıma belgesinde yazılı varış garının dışında bir garda teslimi

DEMİR YOLU TAŞIMA BELGESİNİN DÜZENLENMESİ:

Taşıma belgesine yazılacak isim ve adreslerin noksan veya yanlışlığından dolayı, teslimatta meydana gelecek gecikmelerden TCDD (T.C Devlet Demiryolları) sorumlu değildir. Gönderici, eşyanın cinsini ve ağırlığını doğru olarak bildirmek zorundadır. Taşıma sırasında eşyanın kırılmaması ve bozulmaması için yeterli ambalaj içinde olması gerekir. Eşyanın gönderilmesi sırasında koruma amacıyla gönderici bir kişiyi tayin edebilir. Gönderici eşya varış yerine ulaşmasından sonra belge üzerinde kayıtlı alıcı veya varış istasyonunu değiştirme hakkına sahiptir. Alıcı gelen eşyayı “tekrar sevk” işlemi ile başka istasyona gönderebilir. Taşımayı kabul edilen eşya TCDD tarafından sigortalanmaktadır.

CIM TAŞIMA BELGELERİ:

-Eşya taşımaları için CIM taşıma belgesi

-Konteynır taşımaları için CIM kombine taşıma belgesi

CUV VAGON BELGESİ: Dolu gelip boşaldıktan sonra boş iade edilecek demir yolu idaresi vagonları için düzenlenmesi gereken belgedir.    

          

KOMBİNE TAŞIMACILIK BELGESİ (FIATA CERTİFİCATE)

Freight forwarder: Bu FBL’yi düzenleyen ve üzerinde ismi olan, taşıyıcı olarak kombine taşımacılık sözleşmesinin yerine getirilmesi için sorumluluk alan kombine taşımacılık operatörüdür. 

Merchant (Tüccar): Sevk eden, gönderen ve alıcı, bu FBL’yi elinde bulunduran alıcı ve malın sahibi terimlerini içerir ve aynı zamanda bu anlama gelir.

Taşıtıcı (Consignot): Freight forwarder ile beraber kombine taşımacılık sözleşmesi imzalayan kişi.

Alıcı (Consignee): Freight forwarder’den yükü teslim almakla yetkili kılınmış kişidir.

Yüklenilmiş (Taken into Change): yükün idaresinin alındığı ve bu FBL’de belirtilmiş olan malın teslimat yerinde freight forwarder tarafından temin edilmeyen paketler güverte üstünde mi, yoksa altında mı taşınacağı ile ilgilenmeden tüm bu mülkiyetlere verilen isimdir.

FCA: Bir taşıma sözleşmesi mukabilinde yükü taşımak üzere elleçlemesini gerçekleştiren kişi.

FBL'NİN SORUMLULUĞU:

Lojistik firmanın FBL'yi keser kesmez taşıyıcı sıfatını ve sorumluluğunu üstlenmesi sebebiyle kendini korumak için sigortaya ihtiyaç duyucağı açıktır. Ayrıca bu sigorta, lojistik hizmetlerinin pazarlama amaçları açısından da gereklidir.

“Ciro edilebilir FBL’de normalde taşıyıcının cirosuyla (tek bir imzasıyla) FBL hamili varış yerinde yükü teslim alabilmektedir. Ciro edilemez FBL’de ise alıcının açık ünvanı çıkışta konşimento üzerinde belirtilmelidir.”

UYGULAMA KOŞULLARI:

Madde 1: Her ne kadar başlıkta “FIATA Kombine Taşımacılık Konşimentosu” olarak belirtilse de bu şartlar sadece bir nakliye şekli kullanıldığında da uygulanılabilinir. Tarafların gönüllü anlaşmalarına bırakıldığı için tek modlu bir taşımada kullanılmasını engelleyici hiçbir sakınca yoktr

Madde 2-Bu FBL’nin yayımlanması: Bu FBL’nin yayımlamakla freight forwarder, malın alındığı yerden bu FBL’de belirtilen teslimat yerine kadar işi yapma veya kendi adı altında tüm nakliyenin işleyişi görevini üstlenir.

Madde 3-Ciro Edilebilirlik ve Malı İsimlendirme: Bu FBL ciro edilemez (non-negociable) diye damgalanmadığı müddetçe ciro edilebilir. FBL’nin ciro edilmesiyle mal ve sahibine belirtilen malı alma veya transfer etme hakkı verir. FBL’nin ciro edilemez biçimde düzenlendiği durumlarda alıcının isminin değiştirilmesi için freight forwarder’e açık emir verilmesi gerekmektedir.

Madde 4-Tehlikeli Mallar ve Tazmini: Tüccar, malın idaresi freight forwarder tarafından alınmadan önce her ne olursa olsun tehlikenin türünü tam olarak yazarak haberdar etmelidir. Eğer bildirilmez ise freight forwarder tehlikeli maddeyi boşaltabilir, yok edebilir, zararsız hale getirebilir ve bunlar içinde bedel ödemez. Freight forwardar malı veya çevreyi tehlikeye atacak mallara karşı gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Tüccarın bu tür önlemlerden dolayı freight forwarder’e tazminat yükümlülüğü bulunmaktadır.

Madde 5-Malın ve Tüccarın Paketleme ve Teftişini Tanımlaması: Freight forwarder hatalı paketleme, yükleme, ambalajlama sonucunda herhangi bir hasar ya da harcamadan sorumlu olmayacağı gibi kayıptan dolayı tüccardan tazminat talep edebilir.

Madde 6-Freight Forwarder’in Sorumluluğ:  Freight forwarder’in mal üzerindeki sorumlulğu, malın idaresini aldığı andan malı teslim ettiği ana kadar süren zaman dilimini kapsar. Bu süreç içerisin malda oluşacak hazar ziyan vs. Freight forwarder aittir. Mallar 90 gün içinde teslim edilmez ise kaybolmuş sayılır.

Madde 7-Freight Forwarder’ın Sorumluluğunun Sınırları

-Malın alıcıya teslim edildiği yer ve zamanda mala gelen hasarın veya kaybın tazminatı malın değerine göre saptanacaktır.

-Malın değeri, malın o günkü borsa fiyatına, böyle bir borsa fiyatı olmadığında o günkü piyasa fiyatına, oda yoksa malın aynı kalitedeki benzerinin normal değerine göre saptanacaktır.

Madde 8-Taşımacılıkta İzlenecek Yol ve Metot: Freight forwarder tüccara haber vermeden malı güverte üstüne veya altına taşıma, elleçleme, yerleştirme, depolama ve taşımasında kullanılacak yol, yöntem ve vasıtayı seçme özgürlüğüne sahiptir.

Madde 9-Teslimat:

-Mal bu konşimentoya bağlı olarak alıcının veya acentesinin tayin ettiği yere yerleştirildiğinde, mal artık teslim edilmiş sayılır.

-Freight forwarder’in aynı zamanda, tüccarın aldığı tek risk olan depolama hakkına da sahiptir. Depolama masrafı freight forwarder’a tüccar tarafından ödenmektedir.

Madde 10-Navlun ve Sevkiyat Fiyatları: Navlun ister önceden ödenmiş olsun isterse gönderildiği yerde ödenecek olsun asılsız iddiaları ve karışıklıkları önlemek için herhangi bir indirim veya erteleme olmaksızın nakit para ödenecektir. Navlun malların idaresi alındığı zaman freight forwarder tarafından kazanılmış olarak değerlendirilir ve hiçbir şekilde iade edilmez.

Madde 11-Hak Düşürücü Süre: Freight forwarder malların tesliminden itibaren 9 ay içinde dava açılmamışsa bu şartlar altında tüm yükümlülükten kurtulmuş olacaktır.

Madde 12-Yargı mercii ve uygulanacak ve uygulanacak kanun: Bir freight forwarder hakkında açılabilecek davalar sadece freight forwarder’ın FBL’de belirtilen iş yerinin bulunduğu yerde ve ülke yasaları uyarınca açılabilir.

NOT: Yukarıdaki maddelerden hocanın özellikle iyi bilmenizi istedikleri Maddeler 3-4-9-10-11'dir.

Not 2: Bunun dışında kitapta ufak tefek ayrıntılar var, bu çalışma kâğıdına çalışan arkadaşların boş vaktinde kitabı tekrar gözden geçirmesinde büyük fayda vardır. Ünite sonundaki değerlendirme soruları da çözmeniz önerilir.

HAZIRLAYAN: HALİT CAN DÜNDAR

ÖĞRETMEN: MEHMET KARAMAN