http://bilgistok.blogspot.com.tr/ |
Şiir Tahlili Nasıl Yapılır Ayrıntılı Anlatım
Şiir
tahlili yapabilmemiz için yapım ve çekim eklerini iyi bilmemiz gereklidir. İnternet'teki çeşitli sitelerde de aynı şeyleri birçok kişi benim gibi
belirtmiş, fakat hiç kimse doğru düzgün anlatamamış, kopyala yapıştır yapmış
veyahut çok terimsel sözcükler kullanarak laf safsatası yapmış. Size şiir
tahlilinde özellikle kafiye (uyak) ve redifleri bulmanızı en kolay biçimde
anlatacağım bunu anlatırken de hepinizin yapım ve çekim eklerini hiç
bilmediğinizi farz ederek anlatacağım.
Şimdi
öncelikle şiir tahlili yapabilmemiz için gerekli olan verilerin sıralamasını ve
planlamasını belirleyelim, ben sizler için aşağıda belirttim.
1.Şiirin
nazım birimine bakılır; dörtlük mü beyit mi önce bu belirlenir.
2.Şiir hece ölçüsüyle mi yoksa Aruz ölçüsüyle mi yazılmış, Hece ölçüsüyse kaçlık olduğu belirtilmeli.
3.Kafiye (uyak) ve redifler gösterilmeli.
4.Kafiye Şeması gösterilmeli.
5.Şiirin temasının ne olduğu saptanmalı ve şiirde nelerden bahsedildi üzerine birkaç yorum yazılmalıdır.
6.Şiirin dil ve anlatım özelliklerin yani ses akışından, imgelerden, ikilemelerden, kafiyemsi sözcüklerden, aliterasyondan, asonanstan ve dilin yalınlığından bahsedilmelidir.
2.Şiir hece ölçüsüyle mi yoksa Aruz ölçüsüyle mi yazılmış, Hece ölçüsüyse kaçlık olduğu belirtilmeli.
3.Kafiye (uyak) ve redifler gösterilmeli.
4.Kafiye Şeması gösterilmeli.
5.Şiirin temasının ne olduğu saptanmalı ve şiirde nelerden bahsedildi üzerine birkaç yorum yazılmalıdır.
6.Şiirin dil ve anlatım özelliklerin yani ses akışından, imgelerden, ikilemelerden, kafiyemsi sözcüklerden, aliterasyondan, asonanstan ve dilin yalınlığından bahsedilmelidir.
Bana
göre buradakiler şiir tahlili için yeterlidir. Ama ilave etmek istediğiniz veya
eksik olduğunu düşündüğünüz bilgilerinizi de ekleyebilirsiniz. Evet arkadaşlar
şimdi sıra geldi maddelerimizin zor olanlarından bazılarını açıklamaya.
Öncellikle Kafiye ve Redifin bulunmasından başlamak istiyorum:
Redif Nasıl Bulunur
Arkadaşlar
redif demek aynı görevde kullanılan sözcükler demektir. Aynı görevi biraz açalım. Örneğin: aynı zamanı belirtiyorsalar rediftir, bulunma eki olan –de –da
yı ikisi de bulunma hal eki şeklinde almışsalar (Okulda-Evde) rediftir, ayrılma –den –dan ekini
ikiside ayrılma bir yerden uzaklaşma anlamında almışsalar (Okuldan çıktım-Evden
çıktım) rediftir, çoğul
eki olan –ler –lar ekini alıp çoğul anlamı (kalemler-silgiler) almışsa
rediftir, bide bazen hiçbir görevi yokmuş gibi sadece öylesin üst üstte aynı
iki kelimede görürseniz oda rediftir (diyorlar-diyorlar) Çoğunlukla bu görevde
kullanılırlar benzerleri de vardır bu kadarla kısıtlı değildir. Arkadaşlar kesinlikle unutmayınız redif
olabilmesi için ikiside aynı görevde olmalıdır. Bu ekleri almış olmaları aynı
görevde olmalarını belirttiğini göstermez uyakta olabilirler.
-Garibim
Namıma Kerem diyorlar.
-Aslı’mı el almış harem diyorlar.
-Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
-Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
-Aslı’mı el almış harem diyorlar.
-Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
-Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
Yukarıdaki örneklerde de belirttiğim gibi diyorlar
ve olsun
sözcükleri rediftir, -arı zengin uyaktır onuda şimdi anlatayım uyak
nasıl bulunuyormuş öğrenelim.
Kafiye (Uyak) Nasıl Bulunur
Kafiye bulurken herzaman ek almış sözcüklerin
en sade haline yani kök haline bakın daha sonra kalan ekleri kontrol edin aynı
görevde kullanılmışlar mı eğer kullanılmamışsalar kaç ses benzerliği olduğuna
bakın ona göre tunç mu zengin mi olduğunu bellirleyin. Bazende sözcükler ek
almamış haliylede karşınıza çıkabilir onada dikkat edin.
Şimdi gelelim kafiye çeşitlerini öğrenmeye:
-Yarım Kafiye: Tek ses benzerliğidir. (Ayağı-Parmağı)
-Tam Kafiye: İki ses benzerliğidir. (Kitapçı-Simitçi)
-Zengin Kafiye: İkiden fazla ses benzerliğidir. (Resim-Mevsim)
-Tunç Kafiye: Kelimlerden birinin diğerinin sonuyla aynı olanıdır. (Aşarım-Taşarım)
-Cinaslı Kafiye: Yazılışları aynı anlamları farklı sözcüklerdir. (yüzünü görmek istemiyorum-yüz aldı)
-Tam Kafiye: İki ses benzerliğidir. (Kitapçı-Simitçi)
-Zengin Kafiye: İkiden fazla ses benzerliğidir. (Resim-Mevsim)
-Tunç Kafiye: Kelimlerden birinin diğerinin sonuyla aynı olanıdır. (Aşarım-Taşarım)
-Cinaslı Kafiye: Yazılışları aynı anlamları farklı sözcüklerdir. (yüzünü görmek istemiyorum-yüz aldı)
Önemli: Çoğu öğrencinin hata yaptığı konulardan biride sürekli redifi ve kafiyeyi sonda araması ve bazende sadece redifi veya uyağı görmesidir. Unutmayalım ki bir sözcükte hem redif hem kafiye bulunabilir ve bir sözcükte redif ondan öncekinde ise uyak bulunabilir. Buna örnek olarak redifler 3. ve 4. beyitler örnek verilebilir.
-Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
-Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
-Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
Evet arkadaşlar yapım ve çekim eklerini
bilmeyenler için pratik kolay anlaşılır bir anlatım yaptık umarım
anlamışınızdır. Şimdi sıra geldi Kafiye Şeması çeşitlerine:
Kafiye Şemaları
1.Düz Kafiye: Eğer dörtlükler veya beyitler aa/bb/cc
şeklinde ise buna düz kafiye şeması denir.
2.Çapraz
Kafiye: Eğer dörtlükler veya beyitler ab/ab şeklinde ise buna çapraz kafiye şeması denir.
3.Sarmal
Kafiye: Eğer dörtlükler veya beyitler abba/effe
şeklinde ise buna sarmal kafiye şeması denir.
Öğrencilerin
en çok hata yaptığı veyahut bilmediği Şiir Tahlilinin nasıl yapıldığı konusunun
sonuna gelmiş bulunmaktayız umarım anlamışınızdır arkadaşlar, yorumlarınızı
bekliyoruz. Arkadaşlar burada edindiğiniz bilgileri kitaplarınızdaki şiirlerde
veya internetteki şiirlerle pekiştirmenizi kesinlikle öneriyoruz hepinize kolay
gelsin. Ayrıca Dil ve Anlatım özelliklerindeki bazı terimleride bilmiyor
olabilirsiniz ona ulaşmak için 12.Sınıf
Dil ve Anlatım 2.Dönem 1.Yazılı kağıdına ulaşarak bakabilirsiniz.
HAZIRLAYAN: Halit Can Dündar
LİNK: http://bilgistok.blogspot.com.tr/2014/11/universiteye-giris-sinavinda-basarili.html
Paylaştığınız bilgiler benim için çok değerli çok teşekkür ederim. Ellerinize sağlık.
YanıtlaSilBeğendiğinize memnun olduk ve yorumunuzu da bizlerle paylaştığınızdan dolayı teşekkür ederiz.
YanıtlaSilSagolun sınavda iyi alicagima emin degilim ama sizin sayenizde 70 ustu
YanıtlaSilcok tesekkurler cok ısıme yaradı
YanıtlaSilteşekkürler emeğinize sağlık
YanıtlaSil