11.Sınıf Edebiyat 2.Dönem 2.Yazılı

http://bilgistok.blogspot.com.tr/

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

-Milli edebiyat 1911’ de Selanik de çıkan “Genç Kalemler” dergisinin etkisiyle başlar. Özellikle Ömer Seyfettin’in yazmış olduğu “Yeni Lisan” makalesinin etkisiyle başlamıştır.  

ÖZELLİKLERİ:

-Sanat-Toplum için, millet içindir anlayışı vardır.

-Bu dönemde dil sadeleştirilmiştir. Dilimizde karşılığı olmayan Arapça-Farsça kelimeler dışında yabancı kelimler kullanılmayacaktı.

 -Aruz yerine hece ölçüsü kullanılmıştır. Halk edebiyatı nazım birimi kullanılmış en çok kullanılanı da dörtlüktür. 

-Süslü sanatlı söyleyişten uzak durmuşlardır. İstanbul ağzı esas alınmıştır.

-Bu dönemde konu olarak Anadolu’nun içinde bulunduğu durum, Anadolu insanı, Savaş ve Türkçülük konuları işlenmiştir. Mekân olarak daha çok Anadolu’dur.

www.halitcandundar.wordpress.com

Temsilcileri: Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem,(Derginin Kurucularıdır.) Mehmet Emin Yurdakul, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin,

Bağımsız Yazarlar: Yahya Kemal Beyatlı, Mehmet Akif Ersoy, Halit Refik Kaya.

ÖĞRETİCİ METİNLER VE YAZARLARI

Milli edebiyat döneminde öğretici metinler daha çok Türkçülük düşüncesini, Yeni Lisan Hareketini ve Anadolu’nun içinde bulunduğu durumu anlatmak için kullanılmıştır. Bu dönemde amaç halkı bilgilendirmek ve bilinçlendirmek olduğu için yazı dili konuşma diline yakınlaştırılmıştır. Bu şekilde halkın okuma ve yazma oranları artırılmak istenmiştir.

ZİYA GÖKALP:

Milli Edebiyat Dönemi’nin, Yeni Lisan Hareketinin ve Türkçülük Akımının fikir babasıdır. Türk edebiyatında Türk tarihini onun kadar inceleyen başka bir yazar yoktur. Yaptığı sosyolojik gelişmeler ile sosyoloji ilminin gelişmesinde katkısı olmuştur. Şiir ve düz yazıyı düşüncelerini yaymak için araç olarak kabul etmiştir. Türk masalları ve destanları üzerine çalışmalar yapmıştır. ESERLERİ;

Şiirleri: Kızıl Elma, Altın Işık, Yeni Hayat,

Düz Yazıları: Türkçülüğün esasları, Türkleşmek-İslamlaşmak-Muasırlaşmak, Türk Medeniyet Tarihi, Türk Töresi, Türk Ahlakı, Malta Mektupları…

ALİ CANİP YÖNTEM: 

Milli edebiyatın öncülerinden bir yazardır. Ömer Seyfettin ile birlikte “Genç Kalemler” dergisini çıkarmış Sanatçı kişiliğinden daha çok düşünce yazılarıyla dikkat çekmiştir.

ESERLERİ:
Şiir: Geçtiğim Yol

Düz Yazı: Türk Edebiyatı Antolojisi, Milli edebiyat meseleleri ve Ali Canip Bey ile münakaşalar, Ömer Seyfettin ve eserleri…

MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ:

Fecri Ati de şiir ile edebiyata giren sanatçı daha sonra Milli edebiyata katılmıştır. Ziya Gökalp’ın çıkarmış olduğu “Yeni Mecmua” dergisinde hece ölçüsüyle ulusal temalı şiirler yazmıştır. Sonraları Türkoloji alanında önemli çalışmalar yaptı. “Türkiye Enstitüsünü” kurdu. Bu alanın dünyaca ünlü bilim adamı olduğu “Ordinaryus” profesörlük rütbesine ulaştı. Özellikle Hoca Ahmet Yesevi ve Yunus Emre gibi değerleri dünyaya tanıttı. ESERLERİ;

Türk edebiyatında ilk mutasavvıflar, Türk edebiyatı tarihi, Türk Dil ve Edebiyatı araştırmaları, Türk saz şairleri…

HAMDULLAH SUPHİ TANRI ÖVER:

TBMM ilk İstiklal Marşını okuyan kişidir. Fecri Ati şiir ile edebiyatına giren sanatçı daha sonra Milli edebiyata katılmıştır. Milli mücadele ve Cumhuriyet yıllarında milletvekili bakan ve büyük elçi olarak önemli görevler yaptı. Şairliğinden çok hatipliğiyle tanınmaktadır. ESERLERİ;

Hitabe ve makaleleri, Dağ yolu, Güne bakan…

MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞİİR 

  

Sade dil ve hece ölçüsüyle yazılan şiir:

Dili sadedir. Hece ölçüsü ve dörtlük esas alınmıştır. Bu şiir anlayışında halkı bilinçlendirmek olduğundan dolayı sanatsal yönü zayıf kalmıştır. Bu dilde sadeleşme ayrıntılı ve büyük ölçüde gerçeklemiştir. Yurt ve insan sevgisi en çok işlenen konulardır. 

MEHMET EMİN YURDAKUL

Sade dil ve hece ölçüsüyle yazılan şiirin yegâne temsilcisidir. Şiiri kendi duygu ve düşüncelerini aktarmada araç olarak kullandığından şiirin sanat yönü zayıf kalmıştır. O usta bir şairden ziyade yenilikçi bir şairdir. Memleketçi edebiyatın oluşmasında önemli rol oynamıştır. ESERLER; 

Şiir: Ey Türk Uyan, Türkçe Şiirleri, Türk Sazı, Türk Sesleri, Ordunun destanı, Aydın Kızlar…

Düz yazı: Fazilet ve Asalet, Türk’ün Hukuku…

SAF (Öz) Şiir:

Bu şiir anlayışında bireysel duyarlılıklar, tarihi konular, zaman, soyut güzellikler, doğa olaylarının güzelliği ve insana olan etkisi gibi konular ele alınır. Şiirde; Lirizm, ritim, duyguya ağırlık verme, söyleyiş güzelliği, iç ahenk gözetilmektedir. Bu şiirde imgeler ve söz sanatları önemli yer tutar. Bundan dolayı sanat-sanat anlayışı daha fazladır. Bu şiir akımında “neoklasizm” akımı etkilidir. Temsilcisi: Yahya Kemal Beyatlı’dır.

YAHYA KEMAL BEYATLI

Saf öz şiir’in Türk Edebiyatında en güçlü temsilcisidir. Sanat-Sanat için anlayışına sahiptir. Aruz veznini en iyi kullanan ve aruzla Türkçeyi en iyi bağdaştıran 3 şairden biridir. (Diğer ikisi; 

Tevfik Fikret ve Mehmet Akif Ersoy’dur.) “ok” şiiri hariç bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. “Neoklasik” akımının temsilcisidir. Neoklasik (Yeni Klasik): Tarih bilincinin, insani değerlerin özellikle erdemin ön planda tutulduğu akımdır. Osmanlı medeniyet ve kültürlerine bağlılık, vatan ve millet sevgisi özellikle İstanbul sevgisi (Kendisine İstanbul şairi de denir.) ve tarih en çok işlediği konulardır. Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla birleştirir. Aşk, tabiat, ölüm ve sonsuzluk gibi temaları çok işler. Şiirde; musiki, ritim ve iç ahenge önem verir. Eserlerinin tamamı ölümünden sonra düzenlenip yayınlandı. 

ESERLERİ:

Şiir: Eski şiirin rüzgârıyla, Kendi gök kubbemiz, Rubailer ve Ömer Hayyam Rubabi

Düz yazı: Aziz İstanbul, Eğil dağlar, Şinasi ve edebi porteler, Edebiyata dair çocukluğum, gençliğim ve siyasi hatırlatma

Halkın Yaşayış Tarzını ve Değerlerini Anlatan Manzumeler

Manzum hikâye şiirleştirilmiş hikâye demektir. Bu şiir anlayışında; halkın sorunları, adaletsizlik, dini ve ahlaki yozlaşma, dinden uzaklaşma gibi sosyal ve dini konular işlenir. Bu şiirde ahengi sağlayan unsurlar; ritim, ses akışı, ses benzeşmeleri, “konuşulan dilin” kullanılması ve doğal söyleyiştir. Şiir dili nesir diline yaklaştırılmıştır. Bu şiir anlayışının temsilcisi: Mehmet Akif Ersoy’dur.

MEHMET AKİF ERSOY

İstiklal Marşı şairimiz Mehmet Akif Ersoy edebiyat dünyamıza 1908’de katılmış ve bağımsız olarak devam etmiştir. Sebilür Reşat ve Surat-ı Müstakım dergilerini çıkarmıştır. Bu dergilerde dini konulara, ahlaki yozlaşmalara, halkın sorunlarına önemli derecede yer vermiştir. Realist akımın etkisindedir. Hayal ile alışverişi yoktur. Bütün şiirlerini aruzla yazmıştır. Manzum hikâye türünün en büyük temsilcisidir. Nazmı nesre yaklaştırmıştır. Genellik şiirlerini mesnevi biçiminde yazmaktadır. Aruzla Türkçeyi en iyi bağdaştıran 3 şairden biridir. Milli mücadele döneminde Anadolu’ya geçerek halkı savaşa karşı motive etmiştir. Epik, lirik, didaktik özellikte bir anlatımı vardır. Türk edebiyatında İslamcılık akımının temsilcisidir. İstiklal marşı dışındaki en büyük eser bütün şiirlerini içeren ve 7 bölümden oluşan “Safahat” adlı kitaptır.

SAFAHAT’IN BÖLÜMLERİ:

1)Safaht  2)Hakkın Sesleri  3)Süleymaniye Kürsüsünde 4)Fatih Kürsüsünde 5)Hatıralar 6)Gölgeler 7) Asım

KİTAPTAN BÖLÜMLER 

	Mai ve Siyah	İntibah
Yapı	Roman	Roman
Tema	Hayat-hakikat çatışması	Hayat karşısında Akif Bey’in tecrübesi ve yıkımı
Kişiler	Ahmet Cemil, Lamia	Ali Bey, Dilaşub, Mahpeyker
Dil-anlatım	Ağır / Realizm	Daha anlaşılır / Romantizm
Benzerlikler	Her ikisi de roman
Farklılıklar	Sanat-Sanat ve Relizm var	Sanat-toplum ve Romantizm

   Sayfa:130

Türk toplumuna Batı’da gelişen düşünce, yönetim biçimi, yaşam tarzını uygulayarak ülkenin gelişmesini, kalkınmasını sağlamak	BATICILIK
Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve yükselme dönemlerinde sahip oldukları zihniyetin sanatta ve edebiyatta da takip edilmesini sağlamak	OSMANCILIK
İslam’ın dönemindeki değerleri xx. Yüzyılın başlarına taşıyarak Türk toplumunu içinde bulunduğu bunalımdan kurtarmak	İSLAMCILIK
Türk toplumunun uzak geçmişinde kazandığı değerlerin araştırılmasını ve bilinmesini, halkın yaşama biçiminin ve değerler dünyasının araştırılmasını sağlamak	MİLLİYETÇİLİK

  

 Sayfa:148

Ölçütler	Vatan	Gece	Seyfi Baba
Yapı	Şiir	Şiir	Manzum Şiir
Tema	Vatan	Gece ve Mehtap	Sosyal Mesele (Mesaj)
Ses ve Söyleyiş	Hece ölçüsü	Aruz ölçüsü-Ritim	Aruz ölçüsü
Dil ve Anlatım	Anlaşılır	Anlaşılır	Anlaşılır

      Sayfa: 165

CENGE GİDERKEN

Ben bir Türk’üm dinim, cinsim uludur.

Sinem, özüm ateş ile doludur.

İnsan olan vatanının kuludur.

Türk evladı evde durmaz; giderim!

Yaradan’ın Kitab’ını kaldırmam,

Osman’cığın bayrağını aldırtmam,

Düşmanımı vatanıma saldırtmam,

Tanrı evi viran olmaz; giderim!

Bu toprak ecdadının ocağı,

Evim, köyüm hep bu yerin bucağı,

İşte vatan! İşte Tanrı kucağı!

Ata yurdun evlat bulmaz; giderim!

Tanrı’m şahit, duracağım sözümde,

Milletimin sevgileri özümde,

Vatanımdan başka şey yok gözümde,

Yar yatağın düşman almaz; giderim!

Ak gömlekle gözyaşımı silerim.

Kara taşla bıçağımı bilerim.

Vatanım için yücelikler dilerim.

Bu dünyada kimse kalmaz; giderim!

Sayfa:167

1.Mısra: “ a-a-a-b” Düz kafiye var. “dur” redif. “lu” tam uyak

2.Mısra: “c-c-c-b” Düz kafiye var. “dırtmam” redif “al” tam uyak. “a” asonans “m” aliterasyon

3.Mısra “d-d-d-b” Düz kafiye var. “cağ” zengin uyak “ı” redif.

4.Mısra “e-e-e-b” Düz kafiye var. “ümde” redif “öz” tam uyak

5.  Mısra “f-f-f-b” Düz kafiye var. “erim” redif “il” tam uyak

Not:Tüm mısralardaki “Bu dünyada kimse kalmaz; giderim!” rediftir.

SESSİZ GEMİ ŞİİRİ’NİN AHENK UNSURLARI

1.Dörtülük:

-Zamandan –Limandan | -dan: Redif, -man: Zengin kafiye, (a,a)Düz kafiye var. Asonans olarak “a” vardır.

2.Dörtlük:

-Yol –Kol | -ol: tam kafiye, “l” harfi ile aliterasyonvardır. (b,b) Düz kafiye var.

3.Dörtlük:

-Elemli –Demli | -li: redif, -em: tam kafiye(c,c) Düz kafiye var.

4.Dörtlük:

-Gemidir bu –Matemdir bu | -dir bu: redif, -emi: zengin uyak(d,d) Düz kafiye var.

5.Dörtlük:

-Bekler –Dönmeyecekler | -ekler: zengin kafiye, “i-e” harfleri asonanstır. (e,e) Düz kafiye vardır.

6.Dörtlük:

-Yerinden –Seferinden | -inden: redif, -er: tam kafiye(f,f) Düz Kafiye var.

Not: Buradaki şiirler dışında sınavda; Küfe, Çanakkale Şehitleri, Bülbül şiirleri'nin aheng unsurları ve anlamlarıda dahildir. Bu şiirleri işleme fırsatımız olmadığından dolayı buraya yazamadık.

HAZIRLAYAN: HALİT CAN DÜNDAR