Belgeler 2.Dönem 3.Yazılı

http://bilgistok.blogspot.com.tr/

KARAYOLU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ (CMR ROAD WAYBİLL)

Uluslararası alanda kara yolu taşıma işlemlerinde yasal dayanak CMR sözleşmesidir. Tüm ülkelerde ortak geçerliliği olan sözleşmedir. Kamyon konşimentosu (Truck bill of loading) da denilen bu belge kamyon veya tır ile yapılan uluslararası taşımacılıkta CMR gereğince düzenlenen bir taşıma sözleşmesidir. Bu anlaşma kapsamında malla ilgili hasar, kayıp, zarar ve gecikmelerde gönderen-taşıyan-alıcı arasında sorumluluk ve yükümlülükleri belirten bir sözleşme yapılmaktadır.

BELGENİN ÖZELLİKLERİ

Bu belgenin kullanılabilmesi için eşyanın taşıyıcıya teslim edildiği yer ile bunların gönderilene teslim edileceği yerin iki ayrı devletin sınırları içinde bulunması ve bu iki devletten en az birinin CMR’ ye taraf olması gerekir.

Navlun komisyoncusu veya taşımacılık şirketi tarafından alıcıya düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Ciro edilemez. Bu belge dört nüshada düzenlenir. 1.Kopya: Tarife Kontrolü, 2.Kopya: Gönderici (Mavi) 3.Kopya: Alıcı (Pembe) 4.Kopya: Taşıyıcı (Sarı)

CMR Anlaşmasına dâhil ülkeler şunlardır:

Avusturya, Almanya, Belçika, Bulgaristan, Cebelitarık, Çekoslovakya, Danimarka, Fransa, Finlandiya, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Yugoslavya, Kuzey İrlanda, Yunanistan, Portekiz, Norveç, Polonya.

DEMİR YOLU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ

Taşıma Sözleşmesinin Tanımı: Freight Forwarder (Taşıma işleri organizatörü-Lojistik firma) ile taşıyıcı arasında taşıma için yapılan anlaşmaya taşıma sözleşmesi denir. Taşıma sözleşmeleri taşıma belgesinin üzerinde yapılır.

HAMULU SENEDİ (CIM Rail Consigment Note): Trenle taşımacılıkta kullanılan taşıma belgesi olup CIM (Malların demir yolu taşınmasına ilişkin uluslar arası taşıma) anlaşmasına tabii olarak düzenlenir. Ciro edilmez.

TAŞIMA BELGESİ ÇEŞİTLERİ:

1)Hamiline yazılı taşıma belgesi: Üzerinde yazılı istasyonlar arasında yolcu trenlerinde yolculuk hakkı veren belgedir. Bu belgeyi kim taşıyorsa eşya ve seyahat onun hakkıdır.

2)İsme yazılı taşıma belgesi: Bu senetler, alıcının gıyabında doldurulur ve taşıma belgesi olarak kabul edilir. Eşya varış noktasın da alıcısına teslimiyle biter. Alıcı bu belgeyi imzaladıktan sonra gönderici eşya üzerindeki hakkını kaybeder.
İsme Yazılı Taşıma Belgeleri: Küçük hız, Büyük hız, Mesajeri, Bagaj, Kargo’dur.

TAŞIMA BELGESİNİN (CIM) KAPSAMI:

Taşıma belgesi ve ekleri Fransızca veya Almanca çevirisi ile çıkış ülkesinin resmi lisansında gönderici tarafından doldurulur. Eşya taşıma belgesinde, ilgili pozisyon numarasıyla sınıflandırma listesinde adı birlikte belirtilmelidir. Böyle bir ad yoksa ticaretteki adı yazılmalıdır. Özel tarife ön görülmüşse gönderici bunun uygulanmasını talep etmelidir. Her gönderici için taşıma belgesi düzenlenmesi gerekir. Gönderici çıkış garında doldurulmuş taşıma sözleşmesini sunmalıdır. Taşıma belgesi üzerine kaydedilen bilgilerin latin harfler ile yazması gerekir.

CIM TAŞIMA BELGESİNDE ZORUNLU BİLGİLER:

-Varış garının adı

-Alıcının adı ve adresi

-Eşyanın cinsi

-Eşyanın miktarı

-Koli âdeti ve ambalaj durumu

-Vagonun numarası

TAŞIMA SÖZLEŞMESİNDE DEĞİŞİKLİKLER

1)Lojistik Firma Tarafından Yapılan Değişiklik: Aşağıdaki konularda değişiklik yapılabilinir. Buradaki bilgiler bildiri aracılığı ile verilmesi gereklidir. Bu bildiri, çıkış garı aracılığıyla ve lojistik firma tarafından imzalanması gerekir.

-Eşyanın çıkış garına geri çekilmesi

-Eşyanın yolda durdurulması

-Eşyanın tesliminin ertelenmesi

-Eşyanın taşıma belgesinde yazılı alıcıdan başka bir şahsa teslim edilmesi

-Eşyanın varış garının dışında başka bir garda teslim edilmesi

-Eşyanın gönderildiği gara geri gönderilmesi

2)Alıcı Ülkesindeki Lojistik Firma Tarafından Yapılan Değişiklik: Lojistik firma varış ülkesindeki taşımaya ait masrafları üstlenmediği taşıma belgesine “Alıcı sonradan talimat vermeye yetkili değildir.” Kaydını koymadığında taşıma belgesi üzerinde aşağıdaki değişikleri yapabilir.

-Eşyanın yolda durdurulması

-Eşyanın tesliminin ertelenmesi

-Eşyanın taşıma belgesinde yazılı alıcının dışında bir şahsa teslimi

-Eşyanın taşıma belgesinde yazılı varış garının dışında bir garda teslimi

DEMİR YOLU TAŞIMA BELGESİNİN DÜZENLENMESİ:

Taşıma belgesine yazılacak isim ve adreslerin noksan veya yanlışlığından dolayı, teslimatta meydana gelecek gecikmelerden TCDD (T.C Devlet Demiryolları) sorumlu değildir. Gönderici, eşyanın cinsini ve ağırlığını doğru olarak bildirmek zorundadır. Taşıma sırasında eşyanın kırılmaması ve bozulmaması için yeterli ambalaj içinde olması gerekir. Eşyanın gönderilmesi sırasında koruma amacıyla gönderici bir kişiyi tayin edebilir. Gönderici eşya varış yerine ulaşmasından sonra belge üzerinde kayıtlı alıcı veya varış istasyonunu değiştirme hakkına sahiptir. Alıcı gelen eşyayı “tekrar sevk” işlemi ile başka istasyona gönderebilir. Taşımayı kabul edilen eşya TCDD tarafından sigortalanmaktadır.

CIM TAŞIMA BELGELERİ:

-Eşya taşımaları için CIM taşıma belgesi

-Konteynır taşımaları için CIM kombine taşıma belgesi

CUV VAGON BELGESİ: Dolu gelip boşaldıktan sonra boş iade edilecek demir yolu idaresi vagonları için düzenlenmesi gereken belgedir.         
  

KOMBİNE TAŞIMACILIK BELGESİ (FIATA CERTİFİCATE)

Freight forwarder: Bu FBL’yi düzenleyen ve üzerinde ismi olan, taşıyıcı olarak kombine taşımacılık sözleşmesinin yerine getirilmesi için sorumluluk alan kombine taşımacılık operatörüdür.

Merchant (Tüccar):  Sevk eden, gönderen ve alıcı, bu FBL’yi elinde bulunduran alıcı ve malın sahibi terimlerini içerir ve aynı zamanda bu anlama gelir.

Taşıtıcı (Consignot): Freight forwarder ile beraber kombine taşımacılık sözleşmesi imzalayan kişi.

Alıcı (Consignee): Freight forwarder’den yükü teslim almakla yetkili kılınmış kişidir.

Yüklenilmiş (Taken into Change): Yükün idaresinin alındığı ve bu FBL’de belirtilmiş olan malın teslimat yerinde freight forwarder tarafından temin edilmeyen paketler güverte üstünde mi, yoksa altında mı taşınacağı ile ilgilenmeden tüm bu mülkiyetlere verilen isimdir.

FCA: Bir taşıma sözleşmesi mukabilinde yükü taşımak üzere elleçlemesini gerçekleştiren kişi.

FBL’NİN SORUMLULUĞU: Lojistik firmanın FBL’yi keser kesmez taşıyıcı sıfatını ve sorumluluğunu üstlenmesi sebebiyle kendini korumak için sigortaya ihtiyaç duyucağı açıktır. Ayrıca bu sigorta, lojistik hizmetlerinin pazarlama amaçları açısından da gereklidir. 

“Ciro edilebilir FBL’de normalde taşıyıcının cirosuyla (tek bir imzasıyla) FBL hamili varış yerinde yükü teslim alabilmektedir. Ciro edilemez FBL’de ise alıcının açık ünvanı çıkışta konşimento üzerinde belirtilmelidir.”

UYGULAMA KOŞULLARI:

Madde 1: Her ne kadar başlıkta “ FIATA Kombine Taşımacılık Konşimentosu” olarak belirtilse de bu şartlar sadece bir nakliye şekli kullanıldığında da uygulanılabilinir. Tarafların gönüllü anlaşmalarına bırakıldığı için tek modlu bir taşımada kullanılmasını engelleyici hiçbir sakınca yoktur.

Madde 2-Bu FBL’nin yayımlanması: Bu FBL’nin yayımlamakla freight forwarder, malın alındığı yerden bu FBL’de belirtilen teslimat yerine kadar işi yapma veya kendi adı altında tüm nakliyenin işleyişi görevini üstlenir.

Madde 3-Ciro Edilebilirlik ve Malı İsimlendirme: Bu FBL ciro edilemez (non-negociable) diye damgalanmadığı müddetçe ciro edilebilir. FBL’nin ciro edilmesiyle mal ve sahibine belirtilen malı alma veya transfer etme hakkı verir. FBL’nin ciro edilemez biçimde düzenlendiği durumlarda alıcının isminin değiştirilmesi için freight forwarder’e açık emir verilmesi gerekmektedir.

Madde 4-Tehlikeli Mallar ve Tazmini: Tüccar, malın idaresi freight forwarder tarafından alınmadan önce her ne olursa olsun tehlikenin türünü tam olarak yazarak haberdar etmelidir. Eğer bildirilmez ise freight forwarder tehlikeli maddeyi boşaltabilir, yok edebilir, zararsız hale getirebilir ve bunlar içinde bedel ödemez. Freight forwardar malı veya çevreyi tehlikeye atacak mallara karşı gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Tüccarın bu tür önlemlerden dolayı freight forwarder’e tazminat yükümlülüğü bulunmaktadır.

Madde 5-Malın ve Tüccarın Paketleme ve Teftişini Tanımlaması: Freight forwarder hatalı paketleme, yükleme, ambalajlama sonucunda herhangi bir hasar ya da harcamadan sorumlu olmayacağı gibi kayıptan dolayı tüccardan tazminat talep edebilir.

Madde 6-Freight Forwarder’in Sorumluluğ:  Freight forwarder’in mal üzerindeki sorumlulğu, malın idaresini aldığı andan malı teslim ettiği ana kadar süren zaman dilimini kapsar. Bu süreç içerisin malda oluşacak hazar ziyan vs. Freight forwarder aittir. Mallar 90 gün içinde teslim edilmez ise kaybolmuş sayılır.

Madde 7-Freight Forwarder’ın Sorumluluğunun Sınırları

-Malın alıcıya teslim edildiği yer ve zamanda mala gelen hasarın veya kaybın tazminatı malın değerine göre saptanacaktır.

Malın değeri, malın o günkü borsa fiyatına, böyle bir borsa fiyatı olmadığında o günkü piyasa fiyatına, oda yoksa malın aynı kalitedeki benzerinin normal değerine göre saptanacaktır.

Madde 8-Taşımacılıkta İzlenecek Yol ve Metot: Freight forwarder tüccara haber vermeden malı güverte üstüne veya altına taşıma, elleçleme, yerleştirme, depolama ve taşımasında kullanılacak yol, yöntem ve vasıtayı seçme özgürlüğüne sahiptir.

 Madde 9-Teslimat:

-Mal bu konşimentoya bağlı olarak alıcının veya acentesinin tayin ettiği yere yerleştirildiğinde, mal artık teslim edilmiş sayılır.

-Freight forwarder’in aynı zamanda, tüccarın aldığı tek risk olan depolam hakkına da sahiptir. Depolama masrafı freight forwarder’a tüccar tarafından ödenmektedir.

Madde 10-Navlun ve Sevkiyat Fiyatları: Navlun ister önceden ödenmiş olsun isterse gönderildiği yerde ödenecek olsun asılsız iddiaları ve karışıklıkları önlemek için herhangi bir indirim veya erteleme olmaksızın nakit para ödenecektir. Navlun malların idaresi alındığı zaman freight forwarder tarafından kazanılmış olarak değerlendirilir ve hiçbir şekilde iade edilmez.

Madde 11-Hak Düşürücü Süre: Freight forwarder malların tesliminden itibaren 9 ay içinde dava açılmamışsa bu şartlar altında tüm yükümlülükten kurtulmuş olacaktır.

Madde 12-Yargı mercii ve uygulanacak ve uygulanacak kanun: Bir freight forwarder hakkında açılabilecek davalar sadece freight forwarder’ın FBL’de belirtilen iş yerinin bulunduğu yerde ve ülke yasaları uyarınca açılabilir.

ATR DOLAŞIM BELGESİ

Avrupa topluluğu dâhil ticarette serbest dolaşımda bulunan eşya için ihracatçı firmatarafından düzenlenen belgedir. ATR Dolaşım Belgesi, Türkiye’den Topluluk’a veya Topluluk’tan Türkiye’ye doğrudan nakledilen eşya için düzenlenir. Üçüncü ülkelerden geçerek veya aktarma işlemleri yapılarak ülkelerden geçişi ile aktarımı yapılan tek bir taşıma belgesi kapsamına giren eşya da doğrudan nakledilmiş sayılır.

Topluluk ile gerçekleştirilen gümrük birliği, sanayi ürünlerini içermektedir. Gıda maddeleri, dondurulmuş, kurutulmuş gıda maddeleri, et ürünleri gümrük birliğine dahil olmamaktadır. Bu ürünlerin ticaretinde, tercihli rejimden yararlanabilmesi için meşei statüsü belgelemek üzere “EUR.1 Dolaşım Sertifikası” düzenlenmesi gerekir.

DÜZENLENME ŞEKLİ

-Dolaşım belgeleri yazı makinesi veya el yazısı ile doldurulur.

-Belge üzerinde silinti ve ilaveler bulunmamalı; düzeltmeler yanlışların üzeri çizilmek ve gerekirse doğruları yazılmak suretiyle yapılmalıdır.

-Dolaşım Belgelerinde kayıtlı eşyaların cins, çeşit, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilmesi zorunludur. Bu koşullar uygulanmaz ise gürük idarelerince vize edilemez.

-İhracatçılar Dolaşım belgesinde kayıtlı eşyanın Türkiye’de serbest dolaşımda bulunduğunu (yani Türkiye menşeili olduğunu) ispat edici bilgi ve belgeleri dolaşım belgisi ile birlikte odalara vermekle yükümlüdür.

TİCARET ve SANAYİ ODALARINCA YAPILACAK TASDİK İŞLEMLERİ

Dolaşım belgeleri, Türkçe faturanın kaşelenip imzalanmış bir fotokopisi ve bir dilekçe ile birlikte odalara verilir. İhracatçı ve imalatçı firmalar farklı ise imalatçı faturasının fotokopisi de dilekçeye eklenir. Belgelere yapılan kontroller tamamlandıktan sonra yeşil renkli ilk nüsha hariç diğer nüshalar, sorumlu memur tarafından imza ve odaya ait mühürle tasdik edilir. Biri beyaz üzerine yeşil zeminli, dördü beyaz olan beş nüshalık takım halindeki dolaşım belgesinin; beyaz renkli nüshalarından biri, fatura fotokopisi,dilekçe ve ispat edici dokümanlar odada alıkonur. Odalar, ihraç belgeleri ve dolaşım belgelerinden üçüncü ülkelere gönderileceği anlaşılan eşya için “ATR Dolaşım Belgesi” tanzim edemez.

ATR DOLAŞIM BELGESİNİN GÜMRÜK İDARESİNCE VİZE EDİLMESİ

Dolaşım belgesinin gümrük idarelerince vize edilmesi, bizzat ihracatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesi imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi tarafından talep edilir. Yanlış veya eksik doldurulmuş olarak yapılan vize işlemi belgeyi geçersiz kılar ve sonradan kontrol sebeplerinden birini teşkil eder.Gümrük idareleri tarih, sayı ve gümrük idaresinin adını kaydederek idarenin “okunabilir” damgasını taşımalıdır. Gümrük idareleri ihracatın gerçekleşmesinden sonra dolaşım belgelerinden yeşil olan ilk nüshayı ihracatçıya verir, beyaz renkli nüshalardan birini gümrük idaresinde alıkoyar ve diğer iki nüshayı, ilk iş günü içinde ilgili odaya gönderir.

ODA TARAFINDAN TASDİK EDİLEN ATR BELGESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ VEYA BELGENİN İPTALİ

Tasdik edilen bir ATR belgesinin değiştirilme/iptal işleminin eşya ihraç edilmeden önce yapılması mümkündür. Dolaşım belgelerinin değiştirilmesi talebi, belgeyi düzenleyen oda tarafından incelenir. İptal edilen belgenin tüm nüshaları, firma tarafından odaya iade edilir.

ATR DOLAŞIM BELGELERİNİN EŞYANIN İHRACINDAN SONRA VERİLMESİ

Eşyanın ihracı sırasında unutma, yanlışlık, ihmal veya özel şartlar nedeniyle ATR Dolaşım Belgesi düzenlenemediği hallerde, eşyanın ihracından sonra da ATR Dolaşım Belgesi düzenlenebilir. ATR dolaşım belgesinin verilmiş ancak teknik nedenlerle ithalatçı ülke gümrük idaresince kabul edilmemiş olduğunun ispat edilmesi halinde de dolaşım belgesi sonradan düzenlenebilir. Aynı zamanda bunlara tasdiği yapılan oda tarafından “sonradan verilmiştir” damgası vurulur.

İKİNCİ NÜSHA DOLAŞIM BELGESİ DÜZENLENMESİ

ATR dolaşım belgesinin çalınması, kaybolması veya zayi edilmesi halinde ihracatçı, bağlı olduğu odaya bir dilekçe ile başvurarak dolaşım belgesinin ikinci bir nüshasının tasdik edilmesini isteyebilir. Bu belgeye “ikinci nüsha” damgası vurulur.

Gümrük idareleri birinci nüshadaki bilgilerin doğruluğu ile ikinci nüshadaki bilgilerin arasındaki doğruluğu sapdatıktan sonra vize işlemini gerçekleştirir. Ancak gümrük vizesi bölümüne, ilk dolaşım belgesinin vize tarihi ve seri numarası yazılır.

ATR DOLAŞIM BELGELERİNİN İBRAZ SÜRELERİ ve İBRAZ SÜRELERİNİN UZATILMASI

-ATR dolaşım belgesinin, ihracatçı ülke gümrük idaresince vize edildiği tarihten itibaren dört ay içinde ülke gümrük idaresine ibraz edilmesi gerekir.

-ATR dolaşım belgesi, beklenmedik durumlardan kaynaklanan sebeplerin oluşması halinde, birinci madde belirtilen sürenin (4ay) bitiminden sonra da gümrük idaresince kabul edilir.

-Dolaşım belgesinin ibrazının gecektiği diğer durumlardada kabul edilebilir.(ilgili gümrüğe arz edilmiş olması şartıyla)

- “Sonradan verilmiştir” kaydını taşıyan ATR dolaşım belgelerinin de dört ay kuralına uyması zorunludur.

MENŞEİ ŞEHADETNAMESİ(ABC FORMU)

Bu belge zorunlu olmayıp ithalatçı firmanın isteği üzerine düzenlenir. İhracatçı tarafından, ithalatçı ülkenin belirlediği şekilde hazırlanır. İhracatçı firmanın üyesi bulunduğu ticaret veya sanayi odası için ayrıca ithalatçı ülkenin konsoloslukları tarafından onaylanır. Bazı ülkeler menşei şahadetnamesinin kendi konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilirler. Türkiye’ ye ithal edilecek mallar, üçüncü bir ülkenin liman veya serbest bölgesinden yüklenecek olursa menşei şahadetnamesinin Türk Konsolosluğu tarafından onaylanmış olması zorunludur.

MENŞEİ ŞEHADETNAMESİ İLE EUR1 DOLAŞIM SERTİFİKASI ARASINDAKİ FARK

Menşei şahadetnamesi, eşyanın tercihli olmayan menşeini gösteren bir belgedir. EUR1 Dolaşım sertifikası ise ihraç konusu eşyanın akit ülke menşe ile olduğunu dolayısıyla o ülke menşe ili sayılması gerektiğini bildiren belgedir. Yani EUR1 belgesi eşyanın tercihli menşeini göstermektedir.

DÜZENLENME ŞEKLİ

Bu belge A,B ve C olmak üzere üç nüshadan oluşur. C nüshası odada kalır. İhracattan sonra da  menşei şahadetnamesi (ABC) formu düzenlenebilmekte ve ticaret odası tarafından onay işlemi yapılabilmektedir.

MENŞEİ ŞEHADETNAMELERİNDE YASILI BİLGİLER

• Eşyayı gönderenin adı, soyadı ve adresi
• Alıcının adı, soyadı ve adresi
• Kapların marka, numara, cins ve sayıları
• Eşyanın cinsi ve çeşidi, daralı ve saf ağırlıkları ile kıymeti yollama şekli
• 2takım,2kopya,3takım,4kopyavb. Dilekçede “copyli” olarak belirtilmesi gerekir.

FORM A BELGELERİ

Aramızda anlaşma olan ülkeler tarafından düzenlenen özel menşei ispat belgesidir. Bu belge ile kısmen veya tamamen gümrük muafiyeti sağlanır. Yani eşyanın tercihli menşei statüsünü gösterir(GTS ülkesi menşe ili olduğunun ispatı içinde kullanılır). Form A belgesi düzenlendiği tarihten itibaren 6 ay geçerlidir. Form A belgelerinin kabul edilebilmesi için GTS’ den faydalanan ülkelerin gerektirdiği birçok bilgili bildirmiş olmaları gerekmektedir.(ÖRN: resmi idarenin ismi, mühürlerin örnek baskısı, adresler vb…). Tüm bu kurallar uygulanmadan rejim gerçekleştirilemez.

BELGENİN DÜZENLENME ŞEKLİ  

Form A belgesinin İngilizce veya Fransızca olarak düzenlenmesi gerekir. Rusya Federasyonuna yönelik ihracat işlemlerinde, söz konusu belgenin Rusça olarak düzenlenmesi de mümkündür. Adresler, unvan ve ilgili kayıtlar dışında Türkçe ifadelere yer verilmemelidir. Aynı yazı makinesi ve aynı yazı karakterleri ile doldurularak düzeltme ve değiştirme bulunmamalıdır. Belge önce firmanın bağlı olduğu odaya, daha sonrada “Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğü” ne tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Kanada ve Yeni Zelanda ya yapılan ihracatta sadece firmanın bulunduğu odanın tasdiki yeterli olmaktadır. Malın tamamıyla Türk menşeli olması halinde bütün ülkeler için “P” harfi yazılmalıdır. İthal girdisi bulunması halinde Japonya için “W”, Kanada için “F” harfi yazılmalıdır.

HAZIRLAYAN: Aytekin Küçüközen

ÖĞRETMEN: Mehmet Kahraman